poniedziałek, 30 grudnia 2013

Trzy Korony i spływ Dunajcem

Pieniny Trzy Korony
Przed nami roztacza się widok na Trzy Korony w całej okazałości. Jest to najwyższy szczyt Pienin właściwych, tutaj też rozpoczyna się przełom. Rzeka tworzy w nim 7 pętli płynąc pomiędzy ścianami skalnymi. Trudno teraz przewidzieć, w którą stronę Dunajec skręci. Nurt staje się coraz szybszy; mijamy Ostrą Skałę, Grabczychę Wyżną, Niżną, w której była grota rybacka - baza dla rybaków łowiących łososia "na światło". Zbliżamy się do przewężenia zwanego Zbójnickim Skokiem. Legenda głosi, że w tym właśnie miejscu zbójnik Janosik przeskoczył Dunajec, uciekając przed węgierskimi żandarmami. Po lewej stronie górale pokazują na skale odciski kierpców Janosika. Jest w tym miejscu 12 m głęboko i tyleż szeroko. Dalej mijamy świnią Skałę i powoli żegnamy się z Trzema Koronami skręcając w lewo, opływając Klejową Górę. Wyłania się masyw Golicy. W jego zboczu widać skały w kształcie kapturów tzw. Siedmiu Mnichów. Legenda mówi, że byli to grzeszni zakonnicy z Czerwonego Klasztoru, którzy za karę i na przestrogę innym zostali zaklęci w skały. Dunajec gwałtownie skręca w lewo. Wyrasta przed nami ściana Facimiechu na której zobaczymy postać mniszki oraz wizerunek orła. Teraz Dunajec odbija w prawo i wpływamy na tzw. Leniwe Ploso, gdzie wartka rzeka trochę się uspokaja. Powoli mijamy Piecki, Ligarki i Fujarki. Widzimy już Czerwoną Skałę, Czerteź i Czertezik. Tymi szczytami prowadzi szlak turystyczny ze Sokolicy przez Zamkową Górę na Trzy Korony zwany Sokolą Percią.
spływ Dunajcem


Spływ Przełomem Dunajca Spływając z Leniwego łagodnie skręcamy w prawo. Na lewym Brzegu wpływa do przełomu Pieniński Potok, który oddziela masyw Trzech Koron od Pieninek. Nieco wyżej widać ślimakową Skałę, a na niej gniazdo bociana czarnego. Przed nami Wilcza Skała, Głowa Cukru i przepiękna Sokolica, nazywana też matką Pienin. Ze Sokolicy rozpościela się chyba najpiękniejszy widok na Przełom Dunajca. Zostawiamy za sobą Sokolicę i wpływamy na tzw. Bystry Prąd. Przed nami wznosi się skała Sama Jedna, po słowacku Osobita, a żartobliwie nazywana Starą Panną. Wpływamy teraz na Loch - najgłębsze miejsce w Przełomie. Kolejny raz zataczamy łuk, zmieniając kierunek o 180 stopni. Skręcając w prawo mijamy słowacką przystań końcową i w tym miejscu kończy się naturalna granica słowacko - polska jaką stanowi Dunajec. Granica dalej biegnie szczytami gór. Po lewej stronie mamy Hukową Skałę, po prawej Białą Skałę, tworzą one razem kończące wrota. Przepływamy jeszcze Kacze i dopływamy do Szczawnicy, gdzie kończy się spływ.
Szczawnica przystań flisacka

Ci, którzy chcieliby przedłużyć sobie wycieczkę łodziami mogą popłynąć 5 km dalej aż do Krościenka. Teraz Dunajec tworzy granicę pomiędzy górami - Pieninami a Beskidem Sądeckim. Mijamy z prawej strony przysiółek Ląd i ujście potoku Grajcarek zwanego też Ruskim Potokiem. Przed nami na środku Dunajca stoi skała Kotuńka. Legenda głosi, że tą skałą chciał diabeł roztrzaskać Zamek Pieniński, w którym schroniła się św. Kinga. Nie udał się zły zamiar diabłu, gdyż zapiał kur i moc czartowska prysła, a diabeł upuścił kamień do rzeki.

Dopływamy powoli do przysiółka Piaski, gdzie znajduje się przystań załadunkowa. Tutaj widać też pozostałości po zerwanym w czasie wielkiej powodzi w 1934 r. moście. Teraz Dunajec płynie spokojnie, mijamy jeszcze łagodny zakręt i wyłania się przed nami most krośnieński za którym znajdują się przystanie końcowe. http://malopolskie.naplus.org.pl/noclegi/szczawnica.109.html

Spływ Przełomem Dunajca

  Niewielkie, lecz jakże osobliwe pasmo górskie Pieniny, leży 30 km na północny wschód od Tatr, i stanowi środkową, najbardziej wysuniętą na północ część łańcucha skali wapiennych, zwanych Pienińskim Pasmem Skałkowym. Ciągnie się ono na długości ponad 500 km wąskim pasmem z zachodniej Słowacji przez Morawy, wzdłuż południowych stoków Beskidów Zachodnich aż do Marmaroszy w Rumunii. Każdy sposób zwiedzania tych stron jest przyjemnością, jednak prawdziwą ucztą jest spłynięcie regionalnymi tratwami jednym z najpiękniejszych przełomów rzecznych w Europie.
Spływ Dunajcem

Powstanie przełomu jest przedmiotem sporów wielu naukowców. Najciekawsze są jednak podania ludowe na ten temat. Jedna z legend głosi, że ujście Dunajcowi wyrąbał mieczem król Bolesław Chrobry. Inna z legend mówi o Ferkowiczu, ścigającym króla wężów, który uciekając wywrócił swym cielskiem wąwóz, wytyczając drogę rzece. Przez wiele lat spływ zaczynał się spod Zielonych Skałek w Czorsztynie - malowniczej miejscowości, położonej u stóp zamków - Czorsztyńskiego i Niedzickiego. W związku z budową zapory na Dunajcu, trasę spływu skrócono o 6,5 km, a przystań flisacką przeniesiono do przysiółka Sromowiec Wyżnych - Kątów. Dawny Czorsztyn jest obecnie pogrążony w wodach Jeziora Czorsztyńskiego.
Przełom Dunajca

Z przystani flisackiej w Kątach łodzie zabierają nas w wyjątkową podróż. Przepłyniemy trasę 15 km, mimo, że w linii prostej do przystani końcowej w Szczawnicy dzieli nas odcinek 6 km, zaś różnica poziomów wynosi 36 m. Spływ, w zależności od stanu wody trwa od 2 do 3 godzin. Przez większość trasy popłyniemy neutralnym pasmem granicznym jaki stanowi Dunajec. Po prawej stronie mijamy słowacki cypel Upranek, a po lewej - polskiej, widzimy Macelową Górę. Jest ona objęta ścisłym rezerwatem przyrody i nie prowadzi na nią żaden szlak turystyczny. Zostawiamy teraz za sobą szczyty Cisowca, Zamczyska, Flakow, Rabsztyna, Macelaka i płyniemy w kierunku południowo wschodnim. Po lewej stronie mijamy Sromowce średnie, a po stronie słowackiej wioskę Majere. Skręcamy teraz w lewo. Przed nami Dunajec dzieli się na dwa koryta tworząc wyspę, długości ok. 2 km. Lewe koryto jest stare, prawe zaś wytyczył sobie Dunajec podczas powodzi w 1934 r. Granica państwa biegnie lewym korytem. My płyniemy prawym i przez krótki odcinek będziemy całkowicie na terenie Słowacji. Po prawej stronie mijamy pierwszą słowacką przystań flisacką, a teraz przed nami wyłaniają się Góry Aksamitki z grotami, gdzie, jak mówią górale przebywał Janosik. Dalej obydwie odnogi rzeki łączą się. Teraz wpływamy do pięknej letniskowej wsi Sromowce Niżne. Na prawym brzegu rzeki rozłożona jest wieś Czerwony Klasztor,
Czerwony Klasztor

założona przez kolonistów ze Szwabii i nosząca do 1945 r. nazwę Szwaby Niżne. Przy końcu miejscowości, za starymi lipami, mieszczą się zabytkowe zabudowania klasztorne Czerwonego Klasztoru. Jego nazwa wywodzi się od barwy dachówki którą jest pokryty. Poniżej klasztoru znajduje się kolejna przystań słowacka, a naprzeciwko, po drugiej stronie rzeki przystań w Sromowcach Niżnych.

Pieniny cz.2

Turystyka w Pieninach trwa cały rok. Kuszą one swoim pięknem, ponieważ o każdej porze roku wyglądają inaczej. Zimą pokryte białą pierzynką śpią spokojnym snem zachęcając do korzystania z okolicznych wyciągów narciarskich. Wiosną obfitują w przebiśniegi a pienińska buczyna zachwyca swoim pięknem. Lato to czas wzmożonych wycieczek pieszych po szlakach turystycznych. Jesień natomiast pokazuje pełnię barw Pienin a typowe dla tego okresu poranne mgły wywierają ogromne wrażenie na turystach.
Zamek w Niedzicy

Oprócz atrakcyjności krajobrazowej, Pieniny cechuje zróżnicowana roślinność. Spowodowane zostało to czynnikami takimi jak: wapienne podłoże; specyfika klimatu; strome stoki uniemożliwiająca silne rozrastanie się lasów; brak pokrycia lodowcem podczas trzeciorzędowych zlodowaceń; bliskość Tatr.
Most w Sromowcach

Zdecydowało to o przetrwaniu reliktów flory trzeciorzędowej - chryzantema Zawadzkiego, jałowiec sawina, dębik ośmiopłatkowy oraz obecności gatunków i odmian endemicznych - mniszek pieniński, pszonak pieniński, roślin wysokogórskich i kserotermicznych oraz swoistych zespołów naskalnych muraw zwłaszcza na zboczach południowych. Z różnorodnością siedlisk związana jest bogactwo zwierzyny. W Pieninach żyje około połowy noclegi dla rodzin z dzieckiem znanych w całej Polsce zwierząt, liczbę ich szacuje sie na ~ 14 tysięcy gatunków. Większość stanowią bezkręgowce, gatunki owadów nie występujące nigdzie indziej na terenie Polski. Pieniny zamieszkuje dziesięć gatunków płazów, w tym: żaby, ropuchy, traszki, kumaki, rzadka salamandra plamista oraz gady: jaszczurki: zwinka żyworodna, padalec zwyczajny, węże: gniewosz plamisty, żmija zygzakowata, zaskroniec. Różnorodność siedlisk i obecność zbiorników wodnych decydują również o dużej liczbie gatunków ptaków drapieżnych, wodnych, leśnych, polnych.
Pieniny

Wśród wszystkich gatunków ssaków w przewadze są drobne gryzonie i nietoperze. Duże ssaki, ze względu na niewielki rozmiar pasma oraz zabudowę utrudniającą migrację z innych pasm górskich, występują stosunkowo rzadko. Żyją tutaj dziki, sarny i jelenie, w dolinie Dunajca wydry, populację rzadkiego już w Polsce rysia ocenia się na kilka sztuk. Żbik najprawdopodobniej już nie występuje, natomiast obserwowane ślady wilka i niedźwiedzia pochodzą od zwierząt migrujących w Pieniny np. z terenów Słowacji. Na obszarze najciekawszej i najcenniejszej pod względem przyrodniczym środkowej część Pienin utworzono dwa Parki Narodowe - Pieniński Park Narodowy po stronie polskiej i Pieninský Národný Park (PIENAP) po stronie słowackiej. W Małych Pieninach istnieje kilka rezerwatów przyrody. Negatywne skutki na wrażliwy ekosystem Pienin może wywrzeć wybudowana zapora wodna w Niedzicy.

Pieniny

Pieniny
Pieniny są jednym z najpiękniejszych i najbardziej malowniczych pasm górskich w Polsce. Leżą w południowej Polsce i północnej Słowacji w Karpatach Zachodnich. W sąsiedztwie Pienin leżą pasma górskie od północy Gorce, od południa Magura Spiska oraz Pogórze Spisko-Gubałowskie, od zachodu Kotlina Nowotarska , od północnego wschodu Beskid Sądecki. Pieniny w sposób niezwykły podzielone zostały przez rzekę Dunajec na trzy grupy górskie: Pieniny Spiskie, Pieniny Środkowe i Pieniny Małe. Pieniny Spiskie są wysunięte na zachód, obejmują obszar ciągnący się od Dursztyna, przez przełom czorsztyński - Jezioro Czorsztyńskie ograniczone rzeką Białką i rzeką Dunajec. Położone są one w całości w Polsce. Najwyższy szczyt Pienin Spiskich to Żar 883 m n.p.m. Pieniny Środkowe to najciekawsza przyrodniczo i krajobrazowo część całych Pienin. Określane jako Pieniny pomiędzy którymi płynie Dunajec tworząc słynny Przełom Dunajca. Pieniny Środkowe leżą pomiędzy Niedzicą do Przełomu Dunajca i dalej od Sromowiec po Szczawnicę. Znaczna część Pienin Środkowych leży na obszarze Pienińskiego Parku Narodowego. Najbardziej znanymi szczytami tej części Pienin są Trzy Korony - Okrąglica 982 m n.p.m., Sokolica 747 m n.p.m., szukam Czertezik 772 m n.p.m. oraz Zamkowa Góra 799 m n.p.m. na które prowadzą wyznaczone szlaki turystyczne.

Przełom Dunajca
Sokolica widok z Przełomu Dunajca
Pieniny Małe znajdują się na wschód od przełomu Dunajca koło Szczawnicy. Najwyższym szczytem tej części Pienin jest Wysoka 1052 m n.p.m. W Pieninach Małych na uwagę zasługuje Wąwóz Homole , rezerwat przyrody Wysokie Skałki oraz leżący na granicy z Beskidem Sądeckim przełom Białej Wody.

Przełom Dunajca to jeden z najpiękniejszych przełomów rzecznych w Europie. Dunajec przedzierając się przez pasmo Pienin na długości 8 km tworzy potężny skalny kanion. Najlepszym sposobem obejrzenia tego kanionu jest spływ regionalnymi tratwami cieszący się z roku na rok coraz większym powodzeniem. Całość trasy spływu wynosi 18 km. Drugą dużą atrakcją w Pieninach są dwa sztuczne zbiorniki wodne - Jezioro Czorsztyńskie i Sromowieckie. Na brzegu Jeziora Czorsztyńskiego znajdują się ruiny zamku w Czorsztynie i dobrze zachowany zamek Dunajec w Niedzicy. Ponadto Pieniny słyną z zabytkowych miejscowości jakimi są Krościenko nad Dunajcem oraz Szczawnica. W miejscowościach tych występują wody mineralne tzw. szczawy. Źródła takie występują także w Czerwonym Klasztorze (Słowacja), dolinie Ociemnego Potoku (potok w Pieninach), Wielkim Lipniku (wieś na Słowacji).
Widok na Pieniny